Zbyt wysoki poziom cholesterolu jest groźny. Jak go zbadać na NFZ i co zrobić, żeby go obniżyć?

Aż 60 proc. dorosłych Polaków ma hipercholesterolemię, czyli zbyt wysokie stężenie cholesterolu we krwi. Tylko nieliczni mają tego świadomość i się leczą, bo schorzenie to początkowo nie daje żadnych objawów.

Cholesterol jest w organizmie niezbędny, uczestniczy m. in. w wytwarzaniu witaminy D i hormonów płciowych. Ale gdy jest go zbyt dużo (zwłaszcza jego „złej” frakcji zwanej LDL), staje się groźny. Wpływa wtedy bardzo niekorzystnie na układ krążenia. Odkłada się na ścianach tętnic, powodując miażdżycę, zaburzenia krążenia, udary i zawały serca. Szacuje się, że nieleczony może skrócić życie aż o 20-30 lat! Natomiast „dobry” cholesterol z frakcji HDL działa na naczynia krwionośne ochronnie.

Skoro zbyt wysoki poziom cholesterolu łatwo przeoczyć, konieczne jest regularne badanie poziomu cholesterolu. Uważa się, że mężczyźni po 40. roku życia a kobiety po 50. lub po menopauzie powinni badać poziom cholesterolu raz w roku.

- Takie badanie może nam zlecić lekarz pierwszego kontaktu. Jest to też badanie, które możemy wykonać w ramach programu Profilaktyka 40 Plus, a wyniki skonsultować ze swoim lekarzem – mówi Magdalena Góralczyk z łódzkiego oddziału NFZ.

Tu znajdziesz informacje o programie Profilaktyka 40 Plus i badaniach które obejmuje

W dostępnym dla wszystkich osób po 40. roku życia programie NFZ Profilaktyka 40 Plus raz w roku w zależności od odpowiedzi podanej w ankiecie możemy bezpłatnie wykonać jedno z dwóch badań: zbadać cholesterol całkowity we krwi lub wykonać kontrolny profil lipidowy, określający dokładniej poziom cholesterolu LDL, HDL i trójglicerydów we krwi. Takie badanie wykonuje się z pobranej na czczo próbki krwi, a jego wyniki oceni lekarz. W razie potrzeby zaordynuje leczenie.

Hipercholesterolemia często uwarunkowana jest genetycznie lub związana z innymi chorobami przewlekłymi i lekami. Ale duże znaczenie do jej powstawania ma niska aktywność fizyczna i niezdrowa dieta. To oznacza, że naszym stylem życia możemy wiele zmienić.

Trzy najważniejsze zasady walki ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu to:

• zdrowa dieta
• regularna aktywność fizyczna (systematyczny ruch może zmniejszyć stężenie „złego” cholesterolu LDL oraz zwiększyć stężenie „dobrego” cholesterolu HDL we krwi)
• rezygnacja z używek.

W utrzymaniu zdrowej diety pomocne mogą być bezpłatne plany dietetyczne przygotowane przez NFZ. Można je znaleźć na portalu diety.nfz.gov.pl.

Jak jeść, aby obniżyć poziom cholesterolu?

• Spożywaj 5 posiłków dziennie, w regularnych odstępach co 3-4 godz.
• Zastąp tłuszcz zwierzęcy roślinnym, ogranicz spożycie smalcu, masła i śmietany, używaj oliwy z oliwek, oleju rzepakowego.
• Ogranicz spożycie tłustego mięsa (tj. wieprzowina, tłusta wołowina, kaczka, gęsina).
• Jedz ryby morskie, orzechy i awokado bogate w kwasy tłuszczowe omega-3.
• Wyeliminuj z diety szkodliwe tłuszcze trans, obecne w margarynach, wyrobach cukierniczych, czekoladowych, zupach i sosach w proszku, żywności typu snack oraz fast food.
• Zamiast smażenia wybieraj gotowanie na parze i pieczenie.
• Ogranicz spożycie cukru, słodyczy. Cukry proste powodują wzrost syntezy szkodliwego cholesterolu LDL w wątrobie.
• Zwiększ spożycie błonnika pokarmowego, który wspomaga wydalanie z organizmu nadmiaru tłuszczu.
• Białe pieczywo zastąp pełnoziarnistym, postaw na kasze, razowy makaron i brązowy ryż oraz rośliny strączkowe, owoce tj. jabłka i gruszki jedz ze skórką.
• Jajka jedz na miękko – płynne żółtko ma w sobie lizynę, która hamuje wzrost „złego” cholesterolu we krwi.
• Sięgaj po siemię lniane, ostropest plamisty, czystek lekarski, nasiona chia, czosnek, cynamon i kumin – wspomagają utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi.

Tu znajdziesz sprawdzone informacje o cholesterolu na stronie Akademii NFZ