Władysław Strzemiński to pionier konstruktywistycznej awangardy lat 20. i 30. XX wieku, jest twórcą teorii unizmu, należy do najważniejszych artystów swojej epoki.
Początkowo jednak nie artystyczna droga była mu pisana. W 1914 roku Władysław Strzemiński ukończył Wojskową Szkołę Inżynierii Lądowej w Petersburgu, jako oficer - saper. W czasie I wojny światowej w randze podporucznika służył w Twierdzy Osowiec, a następnie walczył na Białorusi, gdzie w maju 1916 został ciężko ranny - stracił rękę i nogę oraz wzrok w jednym oku. Trafił do szpitala w Moskwie, w którym poznał młodą pielęgniarkę, Katarzynę Kobro, swoją późniejszą żonę.
Po wyjściu ze szpitala, nie mógł już kontynuować kariery wojskowej. Uczęszczał do Pierwszych Państwowych Wolnych Pracowni, podjął naukę w Szkole Sztuk Pięknych w Moskwie, ale jej nie ukończył. Następnie został asystentem Kazimierza Malewicza, współpracował też z Gubernialnym Wydziałem Oświaty w Smoleńsku, gdzie wraz z Katarzyną Kobro prowadził pracownię artystyczną (IZO-studio).
W ciągu zaledwie kilku lat znalazł się w czołówce rosyjskiej awangardy. W 1921 roku osiedlił się w Wilnie i zaczął nauczać rysunku, najpierw w ramach Wojskowych Kursów Maturalnych im. Łukasińskiego, potem w gimnazjum w Wilejce. Później zajmował się nauczaniem rysunku w Szczekocinach, objął też posadę nauczyciela w gimnazjum w Brzezinach. W latach 1927-1928 wykładał w gimnazjum przemysłowo-handlowym w Koluszkach. Należał do grupy Blok, a potem do Praesens, aż w 1928 roku, wspólnie Katarzyną Kobro założyli grupę artystyczną „a.r.”. W 1927 roku sformułował swoją teorię unizmu - najpierw w stosunku do malarstwa, a następnie rozszerzył ja na rzeźbę, architekturę i techniki typograficzne. Stała się ona kolosalnym wkładem artysty w w dzieje światowej awangardy.
W roku 1931 osiadł w Łodzi, gdzie rozwinął intensywną działalność w Związku Polskich Artystów Plastyków. Był wówczas animatorem i współtwórcą Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej udostępnionej publiczności w nowo powstałym Muzeum Sztuki w Łodzi. Rok później został laureatem prestiżowej, o charakterze ogólnopolskim, Nagrody Miasta Łodzi za całokształt prac w zakresie sztuk plastycznych. Zbudował wtedy wokół siebie silne środowisko artystów awangardowych, tworzących w różnej stylistyce. Tuż przed wojną, Strzemiński i Kobro wraz z urodzoną w 1936 córką Niką Strzemińską mieszkali na modernistycznym osiedlu im. Józefa Montwiłła-Mireckiego przy ul. Srebrzyńskiej 75.
Po wojnie był współzałożycielem łódzkiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, w której w 1945 roku został wykładowcą. W tym samym roku przekazał swą spuściznę artystyczną Muzeum Sztuki. W 1948 roku zaprojektował w tej instytucji słynną Salę Neoplastyczną. Dwa lata później Władysław Strzemiński został, na polecenie Ministerstwa Kultury i Sztuki, zwolniony z pracy w PWSSP pod zarzutem nie respektowania norm doktryny realizmu socjalistycznego.
W tym okresie rozpadło się jego małżeństwo z Katarzyną Kobro. Artysta pozostawał bez źródeł dochodu, zatrudniał się do malowania szyldów. W ostatnim okresie życia opracowywał swoją "Teorię widzenia". Zmarł 26 grudnia 1952 roku na gruźlicę. Władysław Strzemiński został pochowany na Cmentarzu Starym w Łodzi w części rzymskokatolickiej.
W 2016 roku Andrzej Wajda zrealizował w Łodzi swój ostatni film, poświęcony Władysławowi Strzemińskiemu, zatytułowany "Powidoki".
Czapka Mikołaja na wieży ratuszowej w Głogowie
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
