„Folwark zwierzęcy” George Orwella. Streszczenie lektury. Poznaj problematykę utworu, bohaterów i najważniejsze cytaty

• Rodzaj literacki: epika;
• Gatunek: powieść - parabola (z elementami bajki ezopowej, przypowieści oraz bajki politycznej jako alegorii państwa, władzy i totalitaryzmów);
• Czas i miejsce akcji: gospodarstwo w okolicy Willingdon. Czas akcji jest dokładnie nieokreślony. W utworze pojawiają się różne daty m.in. wigilia Bożego Narodzenia, a także 23 czerwca. Niektóre wydarzenia są osadzone w innych porach roku.

„Folwark zwierzęcy” to opowieść osadzona w folwarku pana Jonesa, gdzie pod wpływem mów starego knura Majora wybucha bunt zwierząt przeciwko ludziom. Wypędzają oni właściciela i sami przejmują kontrolę nad folwarkiem, nadając mu nową nazwę - Folwark Zwierzęcy.

W nowej rzeczywistości organizacją folwarku kierują świnie, Snowball i Napoleon. Ustalają siedem zasad Animalizmu, zapisując je na ścianie stodoły. Główna zasada, przekazana przez Majora, brzmi: "Cztery nogi - dobrze, dwie nogi - źle."

Spokój zwierząt przerywa atak ludzi, zwany "Bitwą pod Oborą". Mimo zwycięstwa, świnie kierujące folwarkiem popadają w konflikt. Snowball zostaje wypędzony przez psy Napoleona, który staje się jedynym przywódcą.

Napoleon przywłaszcza sobie pomysł budowy wiatraka, stopniowo zmieniając prawa folwarku na korzyść świń. Mieszkańcy wierzą, że wiatrak przyniesie im lepszą przyszłość. Jednak kolejne zdarzenia, takie jak "Bitwa pod Wiatrakiem", zdrada i manipulacja Napoleona, prowadzą do utraty pierwotnych ideałów.

Świnie stopniowo zaczynają upodabniać się do ludzi, a pierwotne zasady folwarku tracą na znaczeniu. Ostatecznie, "Folwark zwierzęcy" kończy się sceną, gdzie świnie handlują z ludźmi, a mieszkańcy nie potrafią już odróżnić jednych od drugich.

Bohaterów można podzielić na ludzi i zwierzęta, a wśród najważniejszych znajdują się:

• Jones – pijak, gospodarz i właściciel Folwarku Zwierzęcego, uwikłany w liczne procesy sądowe; bezskutecznie usiłuje odzyskać gospodarstwo; wypędzony przez zwierzęta razem z żoną i pracownikami w bitwie pod oborą.
• Pilkington – właściciel zaniedbanego gospodarstwa Lisi Gaj (w innym tłumaczeniu Lisi Las), skłócony z innym gospodarzem – Frederickiem; to prawdopodobnie on zostawia zwierzętom kartkę o treści: „Zasłużyliście sobie na to”, kiedy Frederick oszukuje zwierzęta i wysadza wiatrak.
• Whymper – przebiegły adwokat z Willingdon, który pośredniczy w handlu pomiędzy Napoleonem a gospodarzami; by go oszukać, Napoleon pokazuje worki pełne ziarna, które w rzeczywistości są wypełnione piaskiem.
• Major - dwunastoletni, „medalowy knur rasy angielskiej”, cieszący się wśród zwierząt wielkim poważaniem; autor idei równości wszystkich zwierząt.
• Napoleon - młoda świnia rasy Berkshire o dzikim wyglądzie, „znany z tego, że potrafi postawić na swoim”; późniejszy przywódca Folwarku.
• Snowball - wygadany knur, bystry, pomysłowy, uznany za zdrajcę.
• Squealer - „niewielkie grube prosię o nadzwyczaj okrągłych policzkach, mrugających oczkach, szybkich ruchach i przenikliwym głosie”, doskonały mówca o dużej sile przekonywania, o którym mawiano, że czarne potrafi uczynić białym.
• Boxer - koń pociągowy, „wysoki prawie na dwa metry i tak silny jak dwa zwykłe konie”, cieszący się szacunkiem.
• Clover - „okazała klacz pociągowa o matczynym wyglądzie, wchodząca w średni wiek; po urodzeniu czwartego źrebięcia już nigdy nie odzyskała dawnej figury”.
• Osioł Benjamin - złośliwe stare zwierzę, przywiązany do konia Boxera.
• Mollie - „ładna, głupawa biała klacz”, którą pan Jones zaprzęgał do bryczki.
• Mojżesz - kruk, szpicel, ulubieniec pana Jonesa.

Poza tym Bluebell, Jessie, Pincher - psy, kury, owce i inne zwierzęta, a także Muriel - biała koza.

Powieść porusza uniwersalne kwestie, a jej zdanie "Wszystkie zwierzęta są równe, ale niektóre są równiejsze od innych" staje się symbolem ukrywanej niesprawiedliwości. To ostrzeżenie przed totalitaryzmem, które wciąż ma aktualne znaczenie. Lektura "Folwarku zwierzęcego" skłania do refleksji nad naszymi przekonaniami i otwartej rozmowy na temat różnic poglądów, praw człowieka, władzy i tolerancji. Ostateczny przekaz powieści jest więc uniwersalny.

• Zwierzęta w ogrodzie patrzyły to na świnię, to na człowieka, potem znów na świnię i na człowieka, ale nikt już nie mógł się połapać, kto jest kim.
• Wszystkie zwierzęta są sobie równe, ale niektóre są równiejsze od innych.
• Człowiek jest jedynym stworzeniem, które konsumuje, niczego nie produkując. Nie daje mleka, nie znosi jaj, jest zbyt słaby, by ciągnąć pług, nie potrafi dogonić królika. A jednak jest panem wszystkich zwierząt. Zapędza je do pracy, przydziela minimalne ilości pożywienia, by nie głodowały, a resztę zatrzymuje dla siebie.
• [...] nigdy nie było dużo lepiej czy też dużo gorzej; jest to niemożliwe, albowiem - jak dowodził osioł - głód, niedostatek i rozczarowania stanowią niezmienne prawo życia.
• Zamiana jednej ortodoksji na inną niekoniecznie oznacza postęp.
• Zachodzi bardzo proste pytanie: czy powinna istnieć wolność wyrażania każdego poglądu niepopularnego, a nawet idiotycznego?
• ...ilekroć świnia spotyka na drodze inne zwierzę, to ostatnie musi ustąpić na bok...
• Nie były w stanie zrozumieć samodzielnie, lecz uznawszy raz na zawsze świnie za swych nauczycieli, chłonęły wszystko, co słyszały.

Parabola w kontekście powieści "Folwark zwierzęcy" autorstwa George'a Orwella obejmuje narrację, w której zdarzenia i postaci symbolizują konkretne idee, zazwyczaj odnoszące się do społeczeństwa, polityki lub moralności. W przypadku tej powieści, parabolą jest ukryta krytyka stalinizmu oraz ogólnie totalitaryzmu, a także ostrzeżenie przed jego konsekwencjami.

Można spotkać się także z określeniem, że utwór ma elementy bajki ezopowej. To krótkie opowieści, często z udziałem antropomorficznych postaci, takich jak zwierzęta, które są personifikacją cech ludzkich.

Natomiast powieść antyutopijna prezentuje obraz społeczeństwa, kraju lub świata, gdzie panują warunki skrajnie negatywne, kontrastujące z idealnymi warunkami przedstawionymi w utopii. W przeciwieństwie do utopii, która opisuje doskonałą, idealną rzeczywistość, antyutopia ukazuje świat pełen wad, niedoskonałości i problemów społecznych.