Liczne wydarzenia z okazji obchodów 79. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto

Główne uroczystości odbędą się we wtorek 29 sierpnia na Cmentarzu Żydowskim i Stacji Radegast. O godz. 10 w Domu Przedpogrzebowym Cmentarza Żydowskiego (ul. Bracka 40) zostanie otwarta wystawa „Dziedzictwo łódzkich Żydów”. Złożą się na nia współczesne fotografie miejsc, przedmiotów i budynków, które stanowią ślady dziedzictwa łódzkich Żydów. Autorem zdjęć jest Jerzy Maciej Koba. Na godz. 11 zaplanowano początek uroczystości religijnych i symboliczne zapalenie zniczy pod pomnikiem pamięci łódzkich Żydów na Cmentarzu Żydowskim, a na godz. 12 - uroczystości oficjalne na Stacji Radegast. Natomiast o godz. 19 w Teatrze Nowym im. K. Dejmka rozpocznie się koncert inspirowany poezją Chavy Rosenfarb „Drzewo życia”. Wystąpią: Patrycja Krzeszowska-Kubit - sopran, Julian Paprocki - klarnety, Wojciech Fudala - wiolonczela, Eneasz Kubit - akordeon, Marcin Kawczyński - syntezator. Dyrygent i kompozytor Artur Zagajewski. Warto przypomnieć, że w tym roku przypada 100. rocznica urodzin Chavy Rosenfarb - pisarki, która rodzinnej Łodzi poświęciła całą swoją twórczość. Pisała w języku żydowskim (jidysz), ale jej książki ukazywały się również po angielsku (mieszkała w Kanadzie i Australii), hiszpańsku i hebrajsku. Od roku 2015 kolejne tomy twórczości tej pisarki wydaje po polsku Centrum Dialogu im. M. Edelmana w Łodzi.

Niedziela 27 sierpnia to Dzień Ocalałych. Od godz. 10 odbędzie się spacer po Cmentarzu Żydowskim - prowadzenie: rabin Łodzi Dawid Szychowski oraz Paweł Kulig, Stowarzyszenie Strażnicy Pamięci. Start: Cmentarz Żydowski, wejście od ulicy Zmiennej. Kolejny spacer, tym śladami getta łódzkiego - szlakiem upamiętnień getta, rozpocznie się o godz. 12 także na Cmentarzu Żydowskim. Prowadzenie: Izabela Terela z Muzeum Tradycji Niepodległościowych.

Na godz. 15 zaplanowano początek uroczystości wręczenia certyfikatów nadania drzew pamięci w Parku Ocalałych osobom Ocalałym z Zagłady. O godz. 15.30 w Centrum Dialogu rozpocznie się pokaz filmu „Genius loci. Pinkus/Panusz”, produkcji HaKoach, a po projekcji odbędzie się rozmowa z Henrykiem Panuszem. Film to wspomnienia Henryka Panusza, wnuka Mendla Pinkusa - budowniczego największej XIX-wiecznej kamienicy w Łodzi (przy al. Kościuszki), emerytowanego profesora biologii molekularnej i społecznika. A od godz. 18, w Centrum Dialogu, odbędą się prezentacja filmu dokumentalnego „Love at the end of the World”, książki Toni Rotkopf Blair oraz spotkanie z Doniphanem Blairem, reżyserem i synem Ocalałej z łódzkiego getta.
W poniedziałek 28 sierpnia (poniedziałek) o godz. 10 rozpocznie się spacer po Cmentarzu Żydowskim dla gości obchodów, prowadzony przez Joannę Podolską. O godz. 13 rozpocznie się kolejna odsłona warsztatów „Poszukiwanie śladów przeszłości w Archiwum Państwowym w Łodzi”. Warsztaty będą prowadzone w języku angielskim i są przeznaczone dla osób, które poszukują swoich korzeni, a ich historia łączy się z Łodzią, a także z łódzkim gettem.

Od godz. 15, w ramach Światowego Dnia Publicznego Czytania Komiksów, odbędzie się czytanie performatywne komiksów historycznych w Parku Ocalałych. Spotkaniu towarzyszyć będą warsztaty plastyczne dla dzieci i młodzieży oraz premiera powieści graficznej Macieja Cholewińskiego i Łukasza Godlewskiego „Ważny był tylko numer”, którego wydawcą jest Stowarzyszenie Twórców „Contur”. W wydarzeniu wezmą udział autorzy komisu i osoby zaangażowane w jego powstanie.

O godz. 17, w Centrum Dialogu, rozpocznie się wykład dr. Adama Sitarka z Centrum Badań Żydowskich Uniwersytetu Łódzkiego „Getto Dawida Sierakowiaka. Topografia „Dziennika””. Będzie to prezentacja topografii literackiej Dziennika Dawida Sierakowiaka - jednego z najważniejszych świadectw Zagłady. Urodzony w 1924 roku Sierakowiak posiadał niezwykły dar obserwacji, co w połączeniu z ogromnym oczytaniem sprawiło, że jego pisany od lata 1939 roku Dziennik stanowi unikalne źródło do badań nad łódzkim gettem. W tekście znajdujemy wiele odnośników topograficznych do doświadczanych i obserwowanych przez Sierakowiaka zdarzeń. Dzięki temu jesteśmy w stanie stworzyć mapę doświadczenia getta Dawida Sierakowiaka. A o godz. 18, także w Centrum Dialogu, rozpocznie się spotkanie z Leonem Weintraubem, Ocalałym z łódzkiego getta. Leon Weintraub urodził się 1 stycznia 1926 roku w Łodzi w rodzinie Szula-Szlomy, zmarłego w 1927 roku w Łodzi i Natalii, która zginęła w 1944 roku w Auschwitz. Matka, aby zapewnić byt swoim dzieciom (Leon miał jeszcze cztery siostry) otworzyła małą pralnię przy ul. Kamiennej 2. Do wybuchu wojny skończył 6 klas szkoły podstawowej, później kontynuował ją jeszcze do czasu zamknięcia szkół w getcie jesienią 1940 roku. Już w zimie 1939 roku, rodzina Weintraubów musiała przeprowadzić się do getta. Czternastoletni Leon mógł nadal uczęszczać do szkoły od wiosny 1940 roku, aż do zamknięcia szkół w getcie jesienią 1941 roku. Pracował najpierw w warsztacie galwanizatorskim, później w blacharskim i następnie jako elektryk. W sierpniu 1944 roku wyjechał transportem do obozu Auschwitz-Birkenau (Oświęcim-Brzezinka). Tam został oddzielony od reszty rodziny. Po kilku tygodniach udało mu się opuścić obóz w Auschwitz kiedy, niezauważony przez strażników, dołączył do transportu do Głuszyc. Następnym obozem był Dörnhau, Kolce, gdzie jako „specjalista” musiał wykonywać prace elektryczne - zakładanie linii napowietrznych dla paramilitarnej organizacji Todt. Zaraz po wojnie rozpoczął studia medyczne w Göttingen. Wrócił do Polski w listopadzie 1950 roku i po ukończeniu studiów pracował jako ginekolog w Warszawie. W marcu 1969 roku stracił pracę jako ordynator oddziału położniczo-ginekologicznego w Otwocku i wyemigrował wraz z rodziną do Szwecji. Tam mieszka do dzisiaj utrzymując kontakt z Polską.

W środę 30 sierpnia, w Centrum Dialogu, o godz. 18 rozpocznie się wieczór z Konstantym Gebertem - spotkanie w rocznicę 75-lecia państwa Izrael. Rozmowa dotyczyć będzie m.in. najnowszej książki Konstantego Geberta „Pokój z widokiem na wojnę. Historia Izraela”. Podczas wydarzenia nagrany zostanie, po raz pierwszy z udziałem publiczności, nowy odcinek podcastu „Ziema Zbyt Obiecana”, którego gościem specjalnym będzie Joanna Podolska.

W czwartek 31 sierpnia, o godz. 14, rozpocznie się spotkanie „Granica światów - granica człowieczeństwa. Zagłada Żydów wpisana w „zaginiony kwartał Łodzi”” , z oprowadzaniem po wybranych ekspozycjach stałych Muzeum Miasta Łodzi. Prowadzenie: Anna Łagodzińska-Pietras.