Pracowałeś w latach dziewięćdziesiątych? Musisz znać ten sposób na podwyższenie emerytury! Ile można zyskać?

To bardzo ważny przepis. Został wprowadzony do ustawy emerytalnej, ponieważ problem ze znalezieniem dokumentów płacowych ma mnóstwo osób. Niestety, wiele firm zniszczyło dokumentację płacową. I – co warto dodać – nie można o to mieć pretensji do byłego szefa, bowiem przez kilkadziesiąt lat obowiązywały przepisy nakazujące zakładom pracy niszczenie dokumentacji płacowej po 12 latach (sic!).

Zobacz GALERIĘ ZDJĘĆ

Niektórzy spośród emerytów i rencistów, którym wysokość świadczenia obliczono przed 1 stycznia 2009 r. i którzy nie za wszystkie okresy swego zatrudnienia mogli udokumentować wysokość zarobków, mają szansę na podwyższenie świadczenia.

Do 31 grudnia 2008 roku przy obliczaniu wysokości emerytury lub renty za okresy zatrudnienia o nieudokumentowanych zarobkach, przyjmowano zarobki zerowe. Inaczej mówiąc, okresy te liczyły się wyłącznie do stażu ubezpieczeniowego, a nie do ustalania wskaźnika podstawy wymiaru emerytury lub renty. Zmiana tzw. ustawy emerytalnej (ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku poz. 1251) spowodowała, że obecnie przyjmuje się, iż w okresach o nieudokumentowanych zarobkach, ubezpieczony otrzymywał minimalne wynagrodzenie za pracę, obowiązujące w tym czasie. Tak stanowi art. 15 ust. 2a wprowadzony do ustawy emerytalnej przez nowelizację z 4 września 2008 roku. (Dz. U. nr 192, poz. 1180).

Przepis ten wszedł w życie 1 stycznia 2009 r. Daje on możliwość przeliczenia wysokości świadczenia osobom, które w okresach o nieudokumentowanych zarobkach pozostawały w ubezpieczeniu pracowniczym, a więc były pracownikami. Osobom, które w tych okresach prowadziły działalność gospodarczą, pracowały na umowie zlecenia lub kształciły się na studiach stacjonarnych, ZUS nie przeliczy emerytury lub renty.

Zastąpienie wynagrodzenia zerowego płacą minimalną dotyczy:

• emerytur (przyznawanych według starych zasad),
• rent z tytułu niezdolności do pracy,
• rent rodzinnych,
• kapitału początkowego oraz
• świadczeń przedemerytalnych przyznanych przez urzędy pracy na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.

Świadczenia przyznane po 31 grudnia 2008 roku zostały obliczone już z uwzględnieniem nowelizacji z 4 września 2008 roku, a więc w przypadku wystąpienia okresów pracy o nieudokumentowanych zarobkach, ZUS przyjął za te okresy obowiązujące wówczas minimalne wynagrodzenie za pracę, a nie wynagrodzenie w kwocie zero złotych.

Osoby mające okresy pracy, za które nie mogą udokumentować wysokości zarobków i którym świadczenie przyznano przed rokiem 2009, mogą mieć przeliczoną jego wysokość z uwzględnieniem płacy minimalnej w nieudokumentowanych okresach wyłącznie wtedy, gdy złożą we właściwym dla swego miejsca zamieszkania oddziale ZUS wniosek o takie przeliczenie. Formularze wniosków znajdują się we wszystkich placówkach ZUS.

Można jednak złożyć pismo napisane samodzielnie. Wystarczy jedno zdanie: „Proszę o przeliczenie podstawy mojej emerytury (ewentualnie renty, świadczenia przedemerytalnego) z uwzględnieniem wynagrodzenia minimalnego”. Do tego adresat (ZUS), data, swoje imię i nazwisko oraz numer legitymacji emeryckiej. Osoby, które chcą, aby ZUS w przeliczeniu uwzględnił konkretny okres zatrudnienia, muszą napisać to we wniosku.

Świadczenie na wniosek emeryta lub rencisty zostanie przeliczone, jeżeli nowy wskaźnik podstawy wymiaru okaże się wyższy od dotychczasowego. W przeciwnym przypadku ZUS odmówi przeliczenia.

Osoby, które wniosek o przeliczenie wysokości świadczenia z uwzględnieniem płacy minimalnej złożyły przed 1 stycznia 2010 roku i którym dzięki temu ZUS podwyższył świadczenie, otrzymały wyrównanie jego wysokości od 1 stycznia 2009 roku. Jeśli ktoś wniosek złożył lub złoży później, to świadczenie w nowej kwocie (jeśli zostanie przyznane) otrzymuje lub będzie otrzymywał dopiero od miesiąca, w którym złożył lub złoży wniosek.

Przeliczana jest podstawa wymiaru emerytury lub renty ostatnio przyjęta do obliczenia świadczenia. Przy tym przeliczeniu uwzględnia się ostatnio przyjętą kwotę bazową, a nie kwotę obecnie obowiązującą. Przeliczenie dotyczy zwykle osób, które podstawę wymiaru emerytury lub renty miały obliczoną z uwzględnieniem okresów o nieudokumentowanych zarobkach. Po przeliczeniu, zerowe zarobki za te okresy zostają zastąpione płacami minimalnymi.

Świadczenie może zostać przeliczone także osobie, której emerytura lub renta została obliczona bez uwzględnienia okresów, za które nie ma dokumentacji płacowej, ale takie okresy istniały w innych latach zatrudnienia. Może się okazać, że zastąpienie zarobków zerowych wynagrodzeniami minimalnymi sprawia, iż dla konkretnej osoby korzystniej jest, przy obliczaniu podstawy wymiaru świadczenia, przyjąć inne lata, niż uwzględniono przy poprzednim obliczaniu podstawy wymiaru.

Emeryt lub rencista może więc złożyć wniosek o ustalenie nowej podstawy wymiaru świadczenia, z uwzględnieniem zarobków uzyskanych przed jego przyznaniem, w innym okresie, niż wskazany do ustalenia ostatniej podstawy wymiaru.

Osobie, która udokumentuje zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, do obliczenia wskaźnika podstawy wymiaru przyjmuje się tylko część płacy minimalnej, odpowiadającą części etatu, na jakiej ta osoba była zatrudniona.

• Od 1 kwietnia 1956 roku – 500 zł;
• Od 1 lipca 1959 roku – 600 zł;
• Od 1 sierpnia 1961 roku – 700 zł;
• Od 1 kwietnia 1963 roku – 750 zł;
• Od 1 sierpnia 1966 roku – 850 zł;
• Od 1 grudnia 1970 roku – 1.000 zł;
• Od 1 sierpnia 1974 roku – 1.200 zł;
• Od 1 maja 1977 roku – 1.400 zł;
• Od 1 maja 1978 roku – 1.600 zł;
• Od 1 maja 1979 roku – 1.800 zł;
• Od 1 stycznia 1980 roku – 2.000 zł;
• Od 1 stycznia 1982 roku – 3.300 zł;
• Od 1 września 1982 roku – 5.400 zł;
• Od 1 stycznia 1987 roku – 7.000 zł;
• Od 1 stycznia 1988 roku – 9.000 zł;
• Od 1 stycznia 1989 roku – 17.800 zł;
• Od 1 lipca 1989 roku – 22.100 zł;
• Od 1 października 1989 roku – 38.000 zł;
• Od 1 stycznia 1990 roku – 120.000 zł;
• Od 1 września 1990 roku – 368.000 zł;
• Od 1 października 1990 roku – 440.000 zł;
• Od 1 stycznia 1991 roku – 550.000 zł;
• Od 1 kwietnia 1991 roku – 605.000 zł;
• Od 1 lipca 1991 roku – 632.000 zł;
• Od 1 października 1991 roku – 652.000 zł;
• Od 1 grudnia 1991 roku – 700.000 zł;
• Od 1 stycznia 1992 roku – 875.000 zł;
• Od 1 maja 1992 roku – 1.000.000 zł;
• Od 1 sierpnia 1992 roku – 1.200.000 zł;
• Od 1 września 1992 roku – 1.300.000 zł;
• Od 1 października 1992 roku – 1.350.000 zł;
• Od 1 stycznia 1993 roku – 1.500.000 zł;
• Od 1 lipca 1993 roku – 1.650.000 zł;
• Od 1 października 1993 roku – 1.750.000 zł;
• Od 1 stycznia 1994 roku – 1.950.000 zł;
• Od 1 kwietnia 1994 roku – 2.050.000 zł;
• Od 1 lipca 1994 roku – 2.200.000 zł;
• Od 1 października 1994 roku – 2.400.000 zł;
• Od 1 stycznia 1995 roku – 260 zł;
• Od 1 kwietnia 1995 roku – 280 zł;
• Od 1 lipca 1995 roku – 295 zł;
• Od 1 października 1995 roku – 305 zł;
• Od 1 stycznia 1996 roku – 325 zł;
• Od 1 kwietnia 1996 roku – 350 zł;
• Od 1 lipca 1996 roku – 370 zł;
• Od 1 stycznia 1997 roku – 391 zł;
• Od 1 lutego 1997 roku – 406 zł;
• Od 1 lipca 1997 roku – 450 zł;
• Od 1 lutego 1998 roku – 500 zł;
• Od 1 stycznia 1999 roku – 650 zł;
• Od 1 listopada 1999 roku – 670 zł;
• Od 1 marca 2000 roku – 700 zł;
• Od 1 stycznia 2001 roku – 760 zł;
• Od 1 stycznia 2003 roku – 800 zł;
• Od 1 stycznia 2004 roku – 824 zł;
• Od 1 stycznia 2005 roku – 849 zł;
• Od 1 stycznia 2006 roku – 899,10 zł;
• Od 1 stycznia 2007 roku – 936 zł;
• Od 1 stycznia 2008 roku – 1.126 zł;
• Od 1 stycznia 2009 roku – 1.276 zł;
• Od 1 stycznia 2010 roku – 1.317 zł;
• Od 1 stycznia 2011 roku – 1.386 zł;
• Od 1 stycznia 20012 roku – 1.500 zł;
• Od 1 stycznia 2013 roku – 1.600 zł;
• Od 1 stycznia 2014 roku – 1.680 zł;
• Od 1 stycznia 20015 roku – 1.750 zł;
• Od 1 stycznia 2016 roku – 1.850 zł;
• Od 1 stycznia 2017 roku – 2.000 zł;
• Od 1 stycznia 2018 roku – 2.100 zł;
• Od 1 stycznia 2019 roku – 2.250 zł;
• Od 1 stycznia 2020 roku – 2.600 zł;
• Od 1 stycznia 2021 roku – 2.800 zł;
• Od 1 stycznia 2022 roku – 3.010 zł;
• Od 1 stycznia 2023 roku – 3.490 zł;
• Od 1 lipca 2023 roku – 3.600 zł.