„Ptaki smutku...” na 76. rocznicę likwidacji Litzmannstadt Getto

Wyjątkowym wydarzeniem tegorocznych obchodów (trwających od tygodnia) będzie widowisko muzyczne „Ptaki smutku…”, zaplanowane na czwartek 27 sierpnia. Na jego kształt decydujący wpływ ma sytuacja związana z zagrożeniem epidemiologicznym.

Wydarzenie zaprezentowane zostanie na terenie Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, a następnie trafi do sieci. Kanwą literacką spektaklu, przygotowywanego przez Mirona Zajferta, będą wybrane fragmenty z twórczości poety łódzkich Bałut, Jeszajahu Szpigla. „Wybór obejmuje utwory, które narodziły się w czasach Zagłady, wiersze i fragmenty poetyckiej prozy oraz dwie kultowe piosenki do muzyki Dawida Bajgelmana. Nie zabraknie też wierszy powstałych tuż po zakończeniu wojny. Refleksyjno-filozoficznym dopełnieniem będzie kilka wierszy napisanych już w latach późniejszych, kiedy artysta żył i tworzył w Izraelu” - podkreślają realizatorzy.

Kompozytorem muzyki jest Łukasz Lach, lider grupy L.Stadt, która weźmie udział w widowisku obok Doroty Miśkiewicz. Na wydarzenie obowiązują zapisy, liczba miejsc jest ograniczona. Koncert będzie transmitowany online, także na antenie Radia Łódź.

Główne uroczystości zaś 76. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto, ze względu na szabat, odbędą się w piątek 28 sierpnia. Na Cmentarzu Żydowskim przewidziano uroczystości religijne i symboliczne zapalenie zniczy pod pomnikiem pamięci łódzkich Żydów, w Stacji Radegast, oddziale Muzeum Tradycji Niepodległościowych - uroczystości oficjalne (m.in. składanie kwiatów i zniczy). Wydarzenia będą transmitowane w internecie w językach polskim i angielskim. W tym roku, ze względu na pandemię koronawirusa, zabraknie na uroczystościach Ocalałych, którzy mieszkają za granicą. - Do ostatniej chwili przyjazd rozważał Leon Weintraub ze Szwecji, ale będzie z nami wirtualnie, bo nagrał swoje przemówienie. Nie przyjedzie także z Izraela Jehuda Widawski. Będą natomiast z nami Ocalałe ze Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu - informują organizatorzy obchodów.

W organizację uroczystości włączyło się także drugie pokolenie rodzin Ocalałych. W ich imieniu na stacji Radegast głos zabierze Ala Elczewska, mieszkająca na co dzień w Kopenhadze, córka Haliny Elczewskiej- pomysłodawczyni łódzkiego parku Ocalałych. Planowane jest także spotkanie online, w którym wezmą udział dzieci Ocalałych ze Stanów Zjednoczonych, Izraela i Niemiec. Będą też pokazy filmowe, wykłady, warsztaty historyczne.

Gospodarzami obchodów są prezydent miasta Łodzi Hanna Zdanowska i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Łodzi. Natomiast organizatorem uroczystości jest Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, któremu szefuje Joanna Podolska, a współorganizatorem - Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi pod dyrekcją Jacka Wawrzynkiewicza.

Jeszajahu Szpigiel, poeta łódzkich Bałut

Jeszajahu Szpigiel urodził się 14 stycznia 1906 roku w Łodzi, w rodzinie tkacza. W 1930 roku wydał pierwszy tomik wierszy, tworzył w jidysz. Najbardziej tragiczny okres życia spędził na Bałutach w utworzonym w 1940 roku getcie. Przeżył wojnę, w czerwcu 1945 roku wrócił do Łodzi - odnalazł szesnaście schowanych rękopisów ze swoimi utworami, resztę odtworzył z pamięci. W 1951 roku wyemigrował do Izraela. Zmarł w Tel-Awiwie 15 lipca 1990 roku.