Szarfy na łódzkich grobach powstańców warszawskich

Pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi oznaczają groby powstańców biało-czerwonymi szarfami z napisem informującym, że w tym miejscu zostali pochowani uczestnicy Powstania Warszawskiego. Mieszkańcy miasta bardzo chwalą tę akcję. W ten sposób dowiadują się o pochowanych powstańcach, o których - przechodząc w pobliżu ich mogił - nie mieli pojęcia. Dlatego łodzianie zainteresowali się projektem i sami zgłaszają informacje o grobach uczestników pamiętnego zrywu w 1944 roku. Teraz łodzianie i pracownicy IPN razem wyszukują miejsca ich pochówku.

- Szacujemy, że podczas powstania było w Warszawie kilka tysięcy łodzian, wśród których kilkuset wzięło udział w walkach - mówi Grzegorz Nawrot, p.o. naczelnika Biura Edukacji Narodowej IPN w Łodzi. I wyjaśnia, że większość powstańców pochowana jest na Starym Cmentarzu, zaś pozostali na cmentarzach katolickim i wojskowym na Dołach oraz w Rudzie Pabianickiej.

Łodzian, którzy w sierpniu i wrześniu 1944 przebywali w stolicy, można podzielić na dwie grupy. Jedni w latach 1939-1941 zostali wysiedleni lub uciekli z Łodzi do Generalnego Gubernatorstwa i później trafili do Warszawy. Drudzy byli potomkami łodzian. Urodzili się już w stolicy, ale po klęsce powstania i zburzeniu przez Niemców Warszawy osiedlili się po wojnie w Łodzi.

Rocznica Powstania Warszawskiego w Łodzi. Odsłonięto Pomnik Powstańców [ZDJĘCIA]

Najsłynniejszy z powstańców pochowanych w Łodzi to oczywiście gen. Franciszek Pfeiffer - „Radwan”. Był on rodowitym łodzianinem. Podczas I wojny światowej walczył w I Brygadzie Legionów i konspirował w Polskiej Organizacji Wojskowej. W listopadzie 1918 roku na ulicach Łodzi rozbrajał żołnierzy niemieckich. Później walczył na Wileńszczyźnie oraz bronił kraju przed bolszewikami w 1920 roku. Podczas Powstania Warszawskiego dowodził obroną Śródmieścia oraz szturmami na budynek PAST-y i Pocztę Główną. Po wojnie przebywał na emigracji w Londynie, gdzie zmarł. Spoczywa na Starym Cmentarzu.

Kolejny bohater to płk. Józef Szostak - „Filip”, który także walczył z Armią Czerwoną w 1920 roku. Natomiast podczas Powstania Warszawskiego pełnił obowiązki szefa sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej w zastępstwie rannego gen. Tadeusza Pełczyńskiego. Po wojnie został zatrzymany przez ubeków i skazany na sześć lat więzienia. Po zwolnieniu zamieszkał w Łodzi. O wolnej Polsce nigdy nie zapomniał. To właśnie w jego domu - pod koniec lat 70. - była ukryta tajna drukarnia Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Płk „Filip” został pochowany w Rudzie Pabianickiej.

W Łodzi na Dołach spoczywa też chor. Herbert Brown z Republiki Południowej Afryki, który lecąc bombowcem z pomocą dla powstania został zestrzelony przez Niemców i wzięty do niewoli, w której zmarł 17 sierpnia 1944 r. z powodu odniesionych obrażeń.

Powstanie Warszawskie w witrynie Księgarni "Nike" w Łodzi [ZDJĘCIA]

Marzena Kumosińska, rzeczniczka IPN w Łodzi, apeluje, aby kolejne miejsca pochówku powstańców zgłaszać do siedziby IPN przy ul. Orzeszkowej 31/35 (tel. 42 616 27 45).