Jan Karski: dostał klucze od miasta na pożegnanie z Łodzią

Łodzianin z urodzenia, studiował we Lwowie, po wojnie przyjął obywatelstwo amerykańskie i wykładał na tamtejszych uniwersytetach. W Łodzi po raz ostatni był niespełna dwa miesiące przed śmiercią.

Jan Karski urodził się w 1914 r. jako siódme dziecko Walentyny i Ignacego. Ponoć w wieku sześciu lat umiał czytać, recytował fragmenty poezji Mickiewicza. Jesienią 1926 r. rozpoczął naukę w Miejskim Gimnazjum Męskim im. Józefa Piłsudskiego. W 1931 r. Jan Karski z matką przeniósł się do Lwowa, gdzie rozpoczął studia prawnicze. W czasie kampanii wrześniowej służył w Krakowskiej Brygady Kawalerii, dostał się do niewoli sowieckiej. W październiku 1939 r. udało mu się wydostać z rąk sowieckich. Niedługo potem działał już w podziemiu i uczestniczył w misjach kurierskich. W czasie okupacji posługiwał się pseudonimem "Witold". Używał też nazwisk: Karski, Piasecki, Kucharski, Znamierowski. W 1942 r.

Komenda Główna Armii Krajowej zleciła mu misję zawiadomienia aliantów o tragedii narodu żydowskiego. W październiku pojechał do Londynu. Rządowi RP na emigracji przekazał informacje o zagładzie Żydów i apel o pomoc. Kilka miesięcy później z polecenia rządu polskiego został wysłany do Waszyngtonu, gdzie raport dotyczący eksterminacji Żydów w okupowanej Polsce przekazał prezydentowi Rooseveltowi. Za działalność konspiracyjną i kurierską odznaczony został krzyżem srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Po wojnie nie wrócił do Polski. Przyjął obywatelstwo amerykańskie, mieszkał i pracował - wykładał na Columbia Uniwersity i Georgetown Uniwersity. W 1982 r. Instytut Yad Vashem przyjął Jana Karskiego w poczet Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, a w 1994 r. został Honorowym Obywatelem Państwa Izrael.

15 maja 2000 roku dostał Honorowe Obywatelstwo Miasta Łodzi. Odbierając laury powiedział, że to jego ostatnia wizyta w Łodzi. Jakby przeczuwał, zmarł 13 lipca 2000 r.