Kręgosłup: bez rehabilitacji ani rusz

Na regularne bóle kręgosłupa narzeka aż jedna czwarta Polaków. Mówi się, że dzielimy się na tych, którzy mieli lub będą mieć problemy z kręgosłupem. Czy to prawda?

Bóle kręgosłupa to zespół objawów o różnych przyczynach i nasileniu. Opisano ponad pół tysiąca przyczyn bólów okolicy okołokręgosłupowej. Choć nie zawsze związane są z patologią kręgosłupową i mogą występować w przebiegu innych chorób, popularnie nazywa się je bólami kręgosłupa. Podstawą prawidłowego postępowania jest wczesna specjalistyczna diagnostyka. Jeśli nie znamy przyczyny dolegliwości bólowych, a leczenie skupia się na likwidacji objawów zamiast przyczyn, będzie nieskuteczne. Efektem są nawracające i przewlekłe bóle kręgosłupa. Występują one także u osób prawidłowo leczonych, które nie stosują się do zaleceń lekarskich.

Czy w przypadku chorób kręgosłupa istnieje jakaś profilaktyka? Możemy się przed nimi ustrzec?

Bóle kręgosłupa u większości chorych są spowodowane jego czynnościowymi zaburzeniami. Rzadko wiążą się z objawami podrażnienia korzeni nerwowych, które wymagają natychmiastowej konsultacji u specjalisty. Najczęstszą przyczyną zaburzeń czynnościowych jest brak systematycznej aktywności fizycznej, dostosowanej do wieku i stanu zdrowia pacjenta. W profilaktyce zespołów bólowych kręgosłupa ważne jest też utrzymanie równowagi napięć mięśniowych. Przy obecnym tempie życia, stresie, nadmiernym obciążeniu pracą, zbyt krótko odpoczywamy. Doprowadzamy tym samym do nadmiernego napięcia i przykurczu mięśni tzw. tonicznych (posturalnych) i osłabienia mięśni fazowych. Utrata stabilizacji centralnej oraz zaburzenie prawidłowej postawy ciała, a także nadmierny wysiłek i stres znacząco zwiększają ryzyko nawracających bólów kręgosłupa, a co za tym idzie postępującej choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa i utraty sprawności.

Co zrobić w takiej sytuacji?

Moim zdaniem, w przypadku wystąpienia ostrego zespołu bólowego kręgosłupa, pacjent powinien trafić do ośrodka leczenia chorób kręgosłupa, gdzie specjalista rehabilitacji medycznej postawi diagnozę i zaplanuje program rehabilitacji. Zdrowe osoby profilaktycznie mogą zdecydować się na tzw. trenera osobistego - fizjoterapeutę. Aby utrzymać organizm w dobrym zdrowiu, należy ćwiczyć nie mniej niż trzy razy w tygodniu po 30 minut lub codziennie po 20 minut. Program powinien zawierać ćwiczenia z oporem co najmniej ośmiu grup mięśniowych. W tym celu można korzystać z ciężarków lub sprężyn, ewentualnie elastycznych taśm. Polecany jest także trening tzw. outdoor, czyli ćwiczenia na świeżym powietrzu, np. jogging, nordic walking, jazda na rowerze.

W Łodzi, w Ośrodku Profilaktyki i Rehabilitacji Creator powstała pierwsza pracownia Aktywnej Terapii DBC. Co odróżnia tę metodę od innych?

DBC jest aktywną terapią chorób kręgosłupa o udokumentowanych podstawach leczenia. To system czynnych ćwiczeń na specjalistycznym sprzęcie DBC, którego konstrukcja i wyposażenie pozwalają na zindywidualizowaną terapię. Urządzenia zapewniają wykonywanie określonego ruchu tylko w jednym segmencie ruchowym kręgosłupa, określony zakres ruchu, stałe obciążenie podczas ćwiczeń oraz powtarzalność zakresu i obciążenia kręgosłupa. Terapia jest ukierunkowana na indywidualne potrzeby chorego, określone na podstawie obiektywnej diagnostyki ruchów i szczegółowego wywiadu. Polega na dokładnym dopasowaniu obciążeń dla poszczególnych płaszczyzn ruchu oraz określeniu zakresu ruchu. Do programu wprowadzane są też ćwiczenia specjalistyczne: mobilizacyjne, rozciągające i rozluźniające, mające na celu uzupełnienie i zwiększanie efektu, uzyskanego dzięki specjalistycznym urządzeniom. Ponadto w metodzie DBC przewidziano elementy edukacji pacjenta, terapii poznawczo-behawioralnej, przeznaczonej do profilaktyki i leczenia osób z przewlekłymi niespecyficznymi bólami pleców. Postępowanie terapeutyczne musi być zgodne z międzynarodowymi wytycznymi.

Czy dzięki DBC możemy uniknąć operacji kręgosłupa?

Wskazania do operacji kręgosłupa są ściśle określone i gdy chory jest prawidłowo zakwalifikowany, powinien się poddać zabiegowi. Bywa jednak tak, że pacjent ma przeciwwskazania do operacji lub nie decyduje się na takie leczenie. W tym przypadku, tylko po specjalistycznej konsultacji lekarza, chory może zostać zakwalifikowany do terapii DBC. Metoda jest bezpieczna, ponieważ procedura diagnostyczna wykonana w tym systemie pozwala na optymalny dobór ćwiczeń i chroni przed podejmowaniem aktywności ruchowej, która zagraża pogorszeniem się stanu zdrowia.

Komu szczególnie powinno się zalecić ten rodzaj terapii?

Zindywidualizowane postępowanie i szczegółowa zobiektywizowana diagnostyka oraz analiza uzyskiwanych wyników pozwalają na zastosowanie tej metody u osób w każdym wieku zarówno w leczeniu podostrych, jak i przewlekłych dolegliwości bólowych kręgosłupa oraz w rehabilitacji po zabiegach chirurgicznych kręgosłupa. Skomputeryzowane urządzenia i profesjonalne oprogramowanie stwarzają możliwość pełnej kontroli efektywności leczenia osób z chorobami kręgosłupa na każdym jego etapie. Wszystko to zapewnia bezpieczeństwo leczonych pacjentów oraz skuteczne działania w zakresie profilaktyki u osób z grup ryzyka chorób kręgosłupa.