Obchody 74. rocznicy likwidacji Litzmannstadt-Getto [PROGRAM]

Koncert, spektakl, wystawa, promocja książki wzbogacą tegoroczne obchody rocznicy likwidacji Litzmannstadt-Getto. Główne uroczystości odbędą się w środę 29 sierpnia od godz. 11 na cmentarzu żydowskim i od godz. 12 na stacji Radegast.

Wśród zaplanowanych wydarzeń są wystawa, spektakl muzyczny i koncert poświęcone Dawidowi Bajgelmanowi, barwnej postaci w muzycznym świecie polskiego międzywojnia i lat wojny. Muzyk, kompozytor i dyrygent przez wiele lat był związany z Łodzią. Tworzył muzykę teatralną i kabaretową, kierował wieloma orkiestrami, pisał szlagiery, ale w pamięci pozostał przede wszystkim jako autor muzycznych opowieści z czasów Zagłady - piosenek, które powstały w getcie w Łodzi. 29 sierpnia od godz. 19 w Dużej Sali Teatru Nowego im. Kazimierza Dejmka będzie można zobaczyć spektakl muzyczny „Sygnowano Bajgelman. Get to Tango”, sięgający do twórczości artysty. Pomysłodawcą, scenarzystą i reżyserem przedsięwzięcia jest Miron Zajfert. Opracowania oraz aranżacji wybranych utworów Bajgelmana podjął się Jarosław Bester, założyciel i lider formacji Bester Quartet. Obok lidera grającego na akordeonie, na scenie pojawią się: Oleg Dyyak - instrumenty perkusyjne, Dawid Lubowicz - skrzypce oraz Maciej Adamczyk - kontrabas. Do udziału w „Get to Tango” Bester zaprosił klasycznie wykształconą wiolonczelistkę Magdę Plutę oraz jazzowego trębacza Tomasza Ziętka. Gwiazdorska jest obsada wokalna: Grażyna Auguścik - pierwsza dama polskiego jazzu, od lat mieszkająca w USA; Dorota Miśkiewicz - obdarzona niezwykłym głosem i wyjątkowym wyczuciem frazy, laureatka wielu prestiżowych nagród muzycznych i festiwali oraz Jorgos Skolias - legendarna postać na muzycznej scenie, charyzmatyczny artysta o niespotykanej, intrygującej barwie głosu i niezwykłych umiejętnościach improwizatorskich. Autorką literackich przekładów tekstów wybranych piosenek z języka jidysz na polski jest Anna Rozenfield.

26 sierpnia o godz. 17 w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana zostanie otwarta wystawa biograficzna poświęcona Dawidowi Bajgelmanowi - „Bajgelman - ślady”. O godz. 18 w tym samym miejscu rozpocznie się koncert Tubis Trio - „Sygnowano Bajgelman. Impresje”.

Warto podkreślić, że Dawid Bajgelman reprezentował bardzo muzyczną rodzinę. Jego ojciec Szymon był znakomitym klarnecistą. Po przeprowadzce do Łodzi zatrudnił się w orkiestrze Zandberga występującej w Teatrze Wielkim Sellina, do której zaangażowany został również jako altowiolista jego najstarszy syn, Dawid. Obaj współpracowali także z utworzoną w 1915 roku Łódzką Orkiestrą Symfoniczną. Dawid szybko zaczął dyrygować i komponować muzykę teatralną i kabaretową, stał się jedną z najbardziej znanych postaci w środowisku artystycznym żydowskiej Łodzi. W międzywojennej Polsce kierował wieloma orkiestrami, współtworzył żydowską scenę teatralną, w tym teatr Ararat, pisał popularne szlagiery, które wykonywali m.in. Lola Folman, Adam Aston i Wiera Gran. W latach 30. w muzycznym świecie Łodzi rozpoznawani byli także młodsi bracia Dawida: Szlama Lajb (skrzypce), Abram (pianino), Chaim (skrzypce), a nawet najmłodszy Chanan (saksofon) i syn Dawida Pinchas (trąbka). Grali w orkiestrach rewiowych, teatrze, jazz-bandach, indywidualnie jako soliści albo kinowi taperzy. Muzyką zajmowali się także kuzyni i szwagrowie (też z rodziny Bajgelmanów) tworząc swoistą dynastię Bajgelmanów. W 1940 roku niemal cała rodzina trafiła do getta. Dawid Bajgelman współtworzył orkiestrę symfoniczną i rewie prezentowane w domu kultury przy ul. Krawieckiej, komponował muzykę do tekstów pisanych przez poetów zamkniętej dzielnicy. Napisał m.in. poruszającą kołysankę do słów Jeszajahu Szpigla „Mach cu di ejgelech” (Zmruż oczęta). W roku 1944 wywieziony do Auschwitz, zginął wiosną 1945 roku.

W programie obchodów są też: wystawa Agnieszki Traczewskiej „Powroty”, spotkanie z Joanną Lisek, tłumaczką „Drzewa życia” Chavy Rosenfarb, promocja książki „Oblicza getta. Antologia tekstów z getta łódzkiego”. A w przyszłym roku czeka nas 75. rocznica likwidacji Litzmannstadt-Getto... Warto obchodom nadać większą rangę.

Plan wydarzeń 74. rocznicy likwidacji Litzmannstadt-Getto

W styczniu 1942 roku rozpoczęły się masowe deportacje z Łodzi do obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Od stycznia do września Niemcy zamordowali tam ponad 70 tys. osób. Transporty wznowiono w czerwcu 1944 roku, najpierw do Chełmna, potem do Auschwitz-Birkenau. Przyjmuje się, że ostatni transport został wywieziony z Łodzi do Auschwitz 29 sierpnia 1944 roku. W tym roku mijają 74. lata od tego wydarzenia.

UROCZYSTOŚCI GŁÓWNE:

// 29 sierpnia 2018 r. / środa
11:00 – Uroczystości religijne na cmentarzu żydowskim (zapalenie zniczy)
Miejsce: Cmentarz żydowski, ul. Bracka 40
Marsz pamięci z cmentarza żydowskiego na Stację Radegast
Trasa: ul. Zmienna – ul. Inflancka – Stacja Radegast

12:00 – Uroczystości oficjalne na Stacji Radegast (składanie kwiatów)
Miejsce: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi – Oddział Stacja Radegast, al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12

19:00 – Spektakl muzyczny „Sygnowano Bajgelman: Get to Tango“.
Miejsce: Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi, Duża Sala, ul. Więckowskiego 15
Zapisy do 22 sierpnia 2018 r. na adres email: [email protected]

// 25 sierpnia 2018 r. / sobota
20.00 – Havdala – ceremonia pożegnania Szabatu i rozmowa o tradycji żydowskiej. Prowadzenie: rabin Dawid Szychowski
Miejsce: Synagoga przy ul. Rewolucji 1905 r. nr 28

// 26 sierpnia 2018 r. / niedziela
12:00 – Pamięć getta – spacer szlakiem upamiętnień zagłady łódzkich Żydów
Start: Cmentarz żydowski, ul. Bracka 40 (wejście od ul. Zmiennej)
Organizator: Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi

17:00 – Otwarcie wystawy biograficznej o Dawidzie Bajgelmanie pt. „Bajgelman. Ślady“ Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83

18.00 – Koncert jazzowy Tubis Trio „Sygnowano Bajgelman: Impresje“
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83

// 27 sierpnia 2018 r. / poniedziałek
17:00 – „Cud, że ręka jeszcze pisze...” – spacer śladami kobiet żydowskich w getcie łódzkim
Start: Centrum Krwiodawstwa ul. Franciszkańska 17/25
Organizator: Łódzki Szlak Kobiet

19.00 – „Opowieść o kwitnącej wiśni w łódzkim getcie” – Chava Rosenfarb, Drzewo życia. Spotkanie z dr Joanną Lisek, tłumaczką Drzewa życia.
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83

/ 28 sierpnia 2018 r. / wtorek
18:00 – Spotkanie o książce Oblicza getta. Antologia tekstów z getta łódzkiego z redaktorkami prof. Krystyną Radziszewską i dr Ewą Wiatr
Organizator: Uniwersytet Łódzki
Miejsce: Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, ul. Wojska Polskiego 83