Ważne rozmowy o nowej podstawie programowej i nie tylko. Jest nowy pomysł na edukację. Koniec z łataniem dziur?

Spotkanie to było wyjątkową inicjatywą, która pokazała, jak ważne są konsultacje i dyskusje w procesie tworzenia reform edukacyjnych. Poprzednie Obywatelskie Wysłuchanie Publiczne dotyczące edukacji odbyło się osiem lat temu przy okazji dyskusji na temat sensowności posyłania do szkół sześciolatków. Organizatorzy podkreślili:

W wysłuchaniu cześć osób występowała stacjonarnie, część zdalnie – nawet z samochodu w przerwie od sprawdzania matur! Dziękujemy wszystkim, którzy i które zabrali swój głos, bo – tak jak my – wierzą, że konsultacje i dyskusje są ważne w procesie tworzenia tak ważnych reform, jak dotyczących podstawy programowej.

Niestety, spotkanie odbyło się bez udziału głównych przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej, co było źródłem rozczarowania dla organizatorów. Jednakże obecność takich osób jak Dorota Łoboda, Teresa Pamuła, a także przysłuchującej się spotkaniu Kingi Białek, członkini ministerialnego zespołu ekspertów, świadczy o tym, że temat zmian w edukacji jest obecny w świadomości decydentów.

Podczas wysłuchania publicznego, uczestnicy podkreślali, że obecna sytuacja w edukacji wymaga pilnych zmian i nowej wizji.

„Braku wizji nie wybaczą nam przyszłe pokolenia” – było słychać wielokrotnie ze sceny, bo „teraz łatamy dziury” – mówiono.

Takie stwierdzenia podkreślają pilną potrzebę opracowania nowej, przyszłościowej podstawy programowej, która odpowie na wyzwania współczesnego świata i przygotuje uczniów do życia w nim. Dyskusja skupiała się na konieczności urealnienia celów kształcenia, zaszczepienia przyjemności czytania oraz dbania o dobrostan uczniów.

W dzisiejszych czasach, kiedy zmienia się świat, technologia i sposoby, w jakie młodzi ludzie postrzegają rzeczywistość, również edukacja musi podążać za tymi zmianami. Szczególnie nauczanie literatury stoi przed wyzwaniami, które wymagają od nauczycieli, uczniów, a także twórców programów nauczania, nowego spojrzenia i dostosowania metod. Jak zatem powinno wyglądać nowoczesne nauczanie literatury, aby odpowiadało na potrzeby młodego pokolenia oraz stawiało przed nimi wyzwania adekwatne do współczesnego świata?

Prof. Krzysztof Biedrzycki, zwracając uwagę na potrzebę zmiany w nauczaniu literatury, podkreśla znaczenie dostosowania celów czytania do potrzeb uczniów.

– Po pierwsze, jeśli chodzi o wczesne klasy szkoły podstawowej, to musimy się skupić na tym, żeby dzieci rozczytać. Druga rzecz, jeśli chodzi o literaturę, pokazać dzieciom, że literatura może mówić coś, co jest dla nich ważne, co dotyczy ich życia, ich emocji. [...] W starszych klasach szkoły podstawowej i w szkole ponadpodstawowej musimy się skupić na interpretacji. Dlatego nie skupiam się na samym kanonie lektur, właściwie to jest rzecz wtórna. To jak ustalimy cele czytania, od tego powinno zależeć to, jakie teksty będziemy czytali – wyjaśnił profesor.

Jego słowa podkreślają potrzebę skupienia się na rozwijaniu umiejętności czytelniczych oraz interpretacyjnych, zamiast koncentracji na sztywnym kanonie lektur. Iga Kazimierczyk z Wolnej Szkoły zwraca uwagę na konieczność dostosowania edukacji polonistycznej do wymogów nowej ery.

„Edukacja polonistyczna nie może być edukacją historyczno-literacką. To musi być coś, co odpowiada na wyzwania przyszłości. Musi uczyć krytycznego myślenia.”

Waldemar Jakubowski zwraca uwagę na rosnącą przepaść między możliwościami uczniów a wymaganiami stawianymi przez program nauczania:

Doszliśmy do takiego momentu, kiedy mamy olbrzymie napięcia między możliwościami współczesnego ucznia i wymaganiami w podstawie programowej, które mu się stawia. [...] Powinniśmy zająć się badaniami, co się stało, że uczniowie nie są w stanie sprostać założeniom podstawy programowej, która jeszcze parę lat temu była możliwa do zrealizowania.

Jego obserwacje podkreślają potrzebę analizy i dostosowania programów nauczania do aktualnych realiów oraz możliwości uczniów.

– Mamy wspaniałą listę lektur obowiązkowych. W wyniku naszych działań możemy kilka lektur odjąć, kilka dodać, nie zmieni to faktu, że będziemy mieli w dalszym ciągu listę lektur nieczytanych przez uczniów. Nikt rozsądny nie żąda likwidacji kanonu lektur. Konieczna jest nie tylko redukcja, ale usensownienie tego kanonu – mówił w swoim wystąpieniu Wojciech Rzehak.

Wojciech Rzehak podkreśla, że mimo zmian, lista lektur nadal pozostaje problemem, jednak wierzy w zdolność nauczycieli do dostosowania jej do potrzeb uczniów. Jego wypowiedź wskazuje na konieczność redefinicji kanonu lektur, tak aby stał się on bardziej atrakcyjny i dostępny dla młodego czytelnika, a także na kluczową rolę nauczycieli w procesie edukacji literackiej.

– Jeśli nauczymy młodego człowieka, że czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką ludzkość sobie wymyśliła, to pokażemy mu, że świat nauki jest przede wszystkim piękny i ciekawy. Jeśli każemy mu czytać „Zemstę” i będziemy omawiać komizm słowny na podstawie tekstu, którego on po prostu nie rozumie, to nie jesteśmy w stanie przekonać go, że czytanie jest przyjemnością – mówiła o liście lektur Magdalena Grzeszkiewicz-Brzęcka z EDU-dzielni.

Tomasz Wnęk wystąpił, jako głos młodzieży, opowiedział o tym, jak młodzi ludzie postrzegają obecną szkołę oraz to, czego się od nich wymaga.

Pierwszym moim postulatem jest, aby do kanonu lektur szkolnych wprowadzić więcej literatury współczesnej. Zarówno dla nas, jak i dla nauczycieli te treści byłyby łatwiej przyswajalne i z większą radością uczylibyśmy się naszego ojczystego języka.

Zwrócił również uwagę na sposób przeprowadzania matury ustnej, która spędza sen z powiek wielu licealistom:

Wprowadziliśmy maturę ustną – weźmy teraz za to odpowiedzialność, nauczmy młodych, jak się wypowiadać. Nie w taki sposób, że nauczyciel będzie przez 40 minut prowadził lekcję, a przez 5 minut młodzi będą mieli okazję się wypowiedzieć. Postawmy na relację: uczeń i nauczyciel. Na relację nie przedmiotowości, tylko podmiotowości. Postawmy na to, aby uczeń miał na lekcji więcej przestrzeni do wypowiadania się, postawmy na pracę w grupie.

Kluczem do skutecznej edukacji jest budowanie relacji opartej na podmiotowości, gdzie uczniowie czują się ważni i mają realny wpływ na przebieg lekcji. Praca w grupie oraz większa przestrzeń do wyrażania własnych opinii i myśli mogłaby znacząco poprawić jakość nauczania i zainteresowanie przedmiotem.

Obywatelskie Wysłuchanie Publiczne było ważnym krokiem w kierunku zrozumienia potrzeb i oczekiwań społeczności edukacyjnej. Spotkanie to pokazało, że reforma edukacji jest nie tylko konieczna, ale i możliwa do realizacji, jeśli wszystkie zainteresowane strony będą współpracować na rzecz wspólnego celu. Wizja edukacji, która odpowiada na wyzwania przyszłości i kształci kompetentnych, świadomych obywateli, jest w zasięgu ręki. Kluczem do sukcesu jest dialog, otwartość na zmiany i gotowość do wspólnego działania na rzecz lepszej przyszłości edukacyjnej. W tej chwili czekamy na decyzję Ministerstwa Edukacji Narodowej dotyczącą zmian w podstawie programowej, które będą obowiązywały już w nadchodzącym roku szkolnym.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie. Obserwuj StrefaEdukacji.pl!