75. rocznica likwidacji Litzmannstadt Getto. Ślady, z których budowana jest nierozerwalna pamięć pokoleń

Wśród wydarzeń przygotowanych w ramach obchodów jest otwarta w Galerii Bałuckiej wyjątkowa wystawa „Ślady/Traces” Georgii Nowak. Autorka należy do trzeciego pokolenia po Holocauście. Babcia artystki - Tauba Gold (urodzona w Łodzi, a zmarła w Melbourne) - otrzyma w środę, w Dniu Ocalałych, symboliczne Drzewo Pamięci w Parku Ocalałych.

Australijka (potomkini polskiej emigracji) Georgia Nowak z wykształcenia jest architektem. Może dlatego jej prace to precyzyjne, wyważone konstrukcje, w których sięga po różne media (od literatury, przez film po fotografię, a także rzeźbę) i opowieści, ale stara się nie atakować efektownym przesłaniem. W Łodzi prezentuje fotografie, które są badaniem siły międzypokoleniowych więzi. Przypominają eseje, zwracają uwagę na to, co bywa nieuchwytne, nienazwane, a decyduje o tym, że opatrzone miejsca, zwyczajne budynki i mieszkania wypełniają się uczuciami, przeżyciami, wspomnieniami, radościami i smutkami. Z sumiennie łączonych śladów, ożywiających mury, unikając emocjonalnej napastliwości, buduje nadspodziewanie silnie oddziałujący materiał.

Georgia Nowak stworzyła „Ślady” ku pamięci swojej babci. Przedstawiła równoległe życie członków rodziny, opowieści przekazywane z pokolenia na pokolenie i różne prawdy, od Polski po Australię. Pozwala wybrzmieć oczywistej (a tak chętnie odrzucanej) prawdzie, że przeszłość wpływa na teraźniejszość i przyszłość, że bez świadomości współistnienia z poprzednimi pokoleniami stanowimy niewiele. W owej ciągłości artystka umieszcza zarazem nadzieję, że obojętnie, co się wydarzy, ludzie przetrwają. Także dzięki temu, że będą pamiętać.

Na wystawie są też motywy wywodzące się z Łodzi - tych czasów, kiedy była gęsto zaludniona przez Żydów, nim II wojna światowa zmiotła tamten świat z powierzchni Ziemi. Nowak wskazuje na pamięć, traumę i przyzwyczajenia, przenoszone w czasie i miejscu z Łodzi, Polski do Melbourne, Australii. To wędrówka bolesna, ale i budująca...

Georgia Nowak obecnie wykłada w szkole sztuki, projektowania i architektury na Uniwersytecie Monash w Melbourne w Australii i ma w planach liczne wystawy oraz prace kuratorskie w różnych krajach.

Główne uroczystości obchodów odbędą się w czwartek. Na wtorek 27 sierpnia zaplanowano m.in. akcję performatywną „Dwa pokoje” (godz. 15 i 19, Teatr Szwalnia), pokaz filmu „Porzucony chłopiec” o Richardzie Lewkowiczu oraz promocję książki marka Ejlenberga „Leaving Rischard” (godz. 18, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana), „Jidyszkajt” - koncert Dawida Gurfinkiela z zespołem Marka Kądzieli (godz. 20.30, Synagoga Reicherów), akcję artystyczną „Za dziesięć dziesiąta. Wyśpiewać żywy pomnik miłości” inspirowaną trylogią Chavy Rosenfarb „Drzewo życia” w reżyserii Jane Arnfield i kompozycji Katie Doherty z udziałem Chóru Żydowskiego CLIL (godz. 21.50, Muzeum Tradycji Niepodległościowych - Oddział Stacja Radegast). W środę zaś, od godz. 11, odbędzie się uroczystość nadania Drzew Pamięci w łódzkim Parku Ocalałych.

Rocznica likwidacji Litzmannstadt Getto

W lutym 1940 roku ukazało się zarządzenie niemieckiego prezydenta policji w Łodzi informujące, że w północnej części miasta utworzona zostanie specjalna dzielnica dla Żydów. Całkowite odizolowanie getta od reszty miasta nastąpiło 30 kwietnia 1940 roku- zarządcą getta został Hans Biebow. W sumie przez Litzmannstadt Getto przeszło ponad 200 tysięcy Żydów - było ono najdłużej istniejącym gettem utworzonym na ziemiach polskich przez Niemców. Przyjmuje się, że ostatnia grupa Żydów z Litzmannstadt Getto została wywieziona do Auschwitz 29 sierpnia 1944 roku.