Budowa synagogi w Łodzi przy Pomorskiej 18. Nowa synagoga w Łodzi pierwsza od czasu wojny.

O konieczności budowy synagogi w Łodzi mówiło się od kilku lat. Większość obiektów tego typu została zniszczona przez Niemców w czasie II wojny światowej.

- Obecnie w Łodzi nie mamy synagogi - tłumaczy Tomasz Rosłoński, wiceprzewodniczący zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi. - Synagoga przy ul. Rewolucji znajduje się na prywatnej posesji i możemy z niej korzystać w ograniczonym zakresie. Przy ul. Pomorskiej jest tylko tzw. szul, czyli sala modlitw - wyjaśnia Rosłoński.

Kamień węgielny pod budowę synagogi i tablicę upamiętniającą inwestycję wmurowano na podwórku przy ul. Pomorskiej 18 pod koniec sierpnia, w ramach uroczystości związanych z 75. rocznicą likwidacji Litzmannstadt Getto.

Budowa może rozpocząć się jeszcze w październiku. W najbliższych dniach przeprowadzona będzie rozbiórka komórek, które stoją w przyszłym miejscu budowy. - Mamy już pozwolenie na rozbiórkę i pozwolenie na budowę - mówi Rosłoński.

Gmina ma też zabezpieczoną większość środków na budowę obiektu, który może kosztować kilkanaście milionów zł. 4,5 mln zł to dofinansowanie ze środków unijnych.

Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem kompleks zostanie oddany do użytku do końca 2021 roku.

Synagoga i koszerny obiekt

Kompleks zaprojektowany został przez łódzkie studio architektoniczne Desing Lab Group. Zlokalizowany będzie na tyłach posesji przy ul. Pomorskiej 18, za zabytkowym pałacem Karola Gerbhardta.

Całość składać się będzie z trzygwiazdkowego hotelu, koszernej restauracji, centrum kulturalnego oraz synagogi.

W hotelu znajdzie się 65 pokoi ze 128 miejscami, a także restauracja i synagoga w których również zmieści się około 120 osób. W sali kulturalnej odbywać się będą imprezy przybliżające kulturę żydowską.

Nowa synagoga będzie częścią kompleksu, będzie się odznaczała z powodu innego rodzaju obróbki kamienia. Stanie na osi wjazdowej na posesję i będzie widoczna z ulicy.

Zgodnie z zasadami religii

Cały kompleks zostanie tak wykonany, by spełniał wymogi religii judaistycznej. Jej wyznawcy od piątkowego zmierzchu do sobotniego wieczora, czyli podczas tzw. szabatu nie mogą wykonywać żadnych prac, ani nawet włączać prądu. Dlatego urządzenia będą wyposażone w funkcję szabatową.

Elektryczne drzwi wejściowe do kompleksu w soboty będą przez cały czas otwarte, zaś w tygodniu będą się otwierały automatycznie. Specjalne windy szabatowe będą w soboty zatrzymywać się na każdym piętrze, żeby religijni Żydzi nie łamali nakazów przez wciskanie przycisków. Także specjalne, przytłumione oświetlenie będzie w sobotę działało całą dobę.

Także restauracja ma być koszerna. To oznacza m.in., że nie będzie w niej serwowana wieprzowina. Zaprojektowano też dwie osobne kuchnie: jedną do przygotowania dań z mlekiem, a drugą do mięsnych.

Tego typu rozwiązania pozwolą na goszczenie m.in. religijnych grup żydowskich z izraela i innych krajów.

Łódzkie synagogi

Przed II wojną światową w Łodzi mieszkało około 250 tys. wyznawców judaizmu. Na ich potrzeby działo w Łodzi kilkaset domów modlitwy.

Jedyną ocalałą budowlą jest synagoga Reicherów na podwórku kamienicy przy ul. Rewolucji 1905 r. Pochodzący z początku XXw. obiekt w czasie wojny służył jako skład soli. Synagoga jest częścią kamienicy, jednak w umowie zapisano, że właściciel nie może zlikwidować synagogi dopóki ktoś z niej korzysta.

Wśród znanych przedwojennych synagog była Alte Szil przy dawnej ul. Wolborskiej. Jej fundamenty udało się odnaleźć kilka lat temu podczas warsztatów archeologicznych. Okazało się, że stała w zupełnie innym miejscu, niż typowali historycy.

Postępowi Żydzi modlili się w synagodze przy al. Kościuszki 1. Synagogi znajdowały się też przy ul. Wólczańskiej 6, Gdańskiej 18 i dzisiejszej ul. Zachodniej 70.

Obecnie łódzcy Żydzi, których jest około 3 tys. korzystają podczas modlitw i uroczystości z niewielkiej salki na piętrze oficyny przy ul. Pomorskiej 18.