Dworzec Łódź Fabryczna. Po pięciu latach pociągi znów wjadą na perony

Przejście z przystanku tramwajowego do kas na dworcu Łódź Fabryczna ma zająć minutę. Tyle samo czasu potrzeba, aby z kupionym biletem dotrzeć na peron. Takie symulacje zostały przedstawione przez PKP Polskie Linie Kolejowe. Możliwość błyskawicznego przemieszczania się po dworcu zaskakuje, ponieważ powierzchnia użytkowa dworca to aż 44 tys. mkw. Gdyby doliczyć powierzchnię parkingów i dworca autobusowego, to wyszłoby 65 tys. mkw. Obecnie trwają tam ostatnie odbiory i testy instalacji przeciwpożarowej. To konieczne, aby od 11 grudnia pociągi mogły zatrzymywać się przy nowych peronach.

Każdy, kto miał okazję wejść do budynku dworca Łódź Fabryczna, był pod ogromnym wrażeniem. Dominują kamień, szkło i stal. W oczy rzuca się przede wszystkim grafitowy kolor i motywy trójkątów na ścianach, szklanym dachu i w windach. Dzięki przezroczystym trójkątom tworzącym dach, widno jest nawet na peronach. Tych trójkątów zamontowano aż 10 tysięcy. Promienie słoneczne są wspomagane przez 9 tysięcy lamp. Do ich rozmieszczenia wewnątrz budynku potrzebnych było 340 kilometrów kabli. Na zewnątrz obiektu znajduje się 500 lamp.

Barwne murale absolwentek ASP

Aby ożywić surowe, grafitowe wnętrze dworca, zdecydowano się na pięć murali, które zajmują łącznie 100 mkw. powierzchni ścian w poczekalniach. Katarzyna Bogucka, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Toruniu jest autorką czterech murali, natomiast piąty jest dziełem Beaty Szczecińskiej, absolwentki krakowskiej ASP.

Dworzec Łódź Fabryczna ozdobią murale [FILM, ZDJĘCIA]

- Na muralach pojawiają się różnorodne postacie, m.in. artyści, biznesmeni, osoby starsze, studenci. Chciałam już na dworcu pokazać, że Łódź to miasto, w którym nie tylko się bywa, ale można też fajnie żyć - powiedziała Katarzyna Bogucka.

Perony znajdują się na poziomie 16,5 metra pod powierzchnią gruntu. Są cztery perony. Trzy z nich mają długość 400 metrów, a ostatni ma 300 metrów. Na każdym peronie umieszczono po 8 ławek i dodatkowe siedziska. Ławki są nietypowe. Nie da się na nich położyć, ponieważ siedzisko jest przedzielone kilkoma poręczami.

Na dworcu są też inne nietypowe rozwiązania. To specjalne słupki SOS. Dzięki nim można w nagłych sytuacjach wezwać ochronę dworca lub służby ratunkowe. Na razie działa tylko jeden słupek, ale do 11 grudnia będą funkcjonowały wszystkie. Nad bezpieczeństwem na dworcu będzie czuwał również monitoring.

Osoby o ograniczonej możliwości poruszania się będą mogły skorzystać z systemu prowadnic w podłodze. Prowadnice doprowadzą niepełnosprawnych do kas, peronów, poczekalni lub wyjść z dworca. W przemieszczaniu mają pomóc windy i ruchome schody opisane alfabetem Braille’a. Łącznie na dworcu znajduje się 14 wind i 24 ruchome schody. Są też taśmy ułatwiające transport bagaży.

W poruszaniu się po dworcu mają pomóc wyświetlacze LCD i klasyczne tablice z rozkładami jazdy. Na całym dworcu zamontowano 56 elektronicznych podświetlanych tablic, a 24 spośród nich są na peronach. Przy tablicach na peronach są zegary. Na razie tablice wyświetlają komunikat „Witamy na Łodzi Fabrycznej”.

Trwają też testy informacji głosowej. Można usłyszeć zapowiedzi pociągów. Komunikaty o odjazdach pociągów są wygłaszane przez automat, ale w przypadku awarii ma zastąpić go człowiek. Komunikaty na Fabrycznym są skorelowane z głośnikami na stacji Łódź Widzew, dlatego często można usłyszeć o opóźnionych pociągach.

Toalety na dworcu są przestronne i jest ich sporo, więc być może nie trzeba będzie stać w kolejkach do ubikacji. W ubiegłym tygodniu woda już płynęła z kranów, ale muszle klozetowe były jeszcze zapakowane i nie przetestowane. Prace trwają też w kasach, które będą umiejscowione od strony Nowotargowej w odtworzonych fasadach starego budynku dworca. Kasy staną też od strony głównego wejścia do ul. Kilińskiego. Zajmą łącznie 420 mkw. powierzchni, wliczając część socjalną dla pracowników. Historyczne fasady mają 22 metry wysokości. Gdy rozbierano stary dworzec, wykonano odlewy detali fasady, aby można było ją wiernie odtworzyć. Fasada wewnątrz hali dworca ma balkoniki, tralki, i gzymsy, które po otynkowaniu i pomalowaniu będą przypominać stary dworzec.

Testują bezpieczeństwo

Największe problemy przed uruchomieniem połączeń kolejowych na dworcu mogą być wywołane testami instalacji przeciwpożarowych. Konieczne było uzyskanie zezwoleń na odstępstwa od przepisów technicznych i budowlanych z zakresie przeciwpożarowym. W ubiegłym tygodniu zadymiano tunel prowadzący z dworca w kierunku Łodzi Widzewa.

- Przy tak dużej inwestycji mogą pojawić się potencjalne problemy, chociaż wszystkie prace były uzgadniane ze strażakami. Testy pokażą, czy instalacje działają sprawnie - powiedział Zdzisław Stoszek, zastępca dyrektora projektu. - Testy urządzeń sterowania ruchem już się zakończyły. Odbyły się testy łączności ze służbami ratunkowymi i podstawowego systemu gaśniczego. Kończymy testy sieci trakcyjnej, torów i rozjazdów.

Dworzec Łódź Fabryczna przed otwarciem [ZDJĘCIA]

Jednym z ciekawych rozwiązań służących poprawie bezpieczeństwa na dworcu jest rampa przy głównym wejściu. Powstała, aby strażacy mogli dostać się do wnętrza dworca nie zderzając się z ewakuowanym tłumem. Dworzec jest podzielony na strefy, które będą zamykały specjalne kurtyny. Ich zadaniem jest zablokowanie rozprzestrzeniania się dymu i ognia. Zaplanowano siedem różnych scenariuszy pożarowych, czyli sposobów ewakuacji podróżnych i metod separowania od nich płomieni.

Pierwsze pociągi wjadą na Fabryczny 11 grudnia. Na stacji i w tunelu, który do niej prowadzi położono 12 km torów kolejowych. Zainstalowano 18 rozjazdów umożliwiających sprawne wjazdy i wyjazdy pociągów z dworca. Ciekawostka jest sieć trakcyjna. To tzw. sieć sztywna, czyli miedziany przewód, po którym ślizga się pantograf. Różni się od klasycznej trakcji wiszącej nad torami. Podróżni nie zobaczą przy peronach tłucznia między torami. Wybrano wariant bezpodsypowy. Tory ułożone są na bloczkach, dzięki czemu lepiej tłumią drgania i wyciszają hałas.

Jeszcze nie wiadomo, ile pociągów będzie wjeżdżało na Fabryczny każdego dnia. Wynika to z faktu, że spółka PKP Intercity jeszcze nie ustaliła dokładnej liczby pociągów uruchamianych z nowego dworca. Dwa miesiące temu zapowiadano łączną liczbę 109 pociągów na dobę. Łódzka Kolej Aglomeracyjna zaplanowała, że wjeżdżać i wyjeżdżać będzie łącznie 37 pociągów. Przewozy Regionalne zapowiedziały uruchomienie 58 połączeń między Łodzią Fabryczną w kierunku Warszawy, Częstochowy, Radomska, Skierniewic i Tomaszowa Mazowieckiego.

Jeszcze nie zjesz burgera

Niestety, po otwarciu dworca nie będą zagospodarowane przestrzenie komercyjne. Zaplanowano punkty gastronomiczne i usługowe, kioski, pocztę, czy kantor wymiany walut. Będą wprowadzały się stopniowo w przyszłym roku, po podpisaniu umów z PKP. Kolei powinno zależeć na jak najszybszej komercjalizacji, aby nie płacić kroci za utrzymanie dworca. W ubiegłych latach nowe dworce w Poznaniu i Wrocławiu przynosiły straty. Zysk przynosi Warszawa Centralna i kilka innych stacji. Restauracje i sklepiki powinny być zagospodarowane do końca 2017 roku, bo taki jest termin zakończenia inwestycji. Część odbiorów odbędzie się po uruchomieniu regularnych połączeń z dworca, bo tylko w ten sposób można będzie sprawdzić, czy wszystko działa prawidłowo.

Przypomnijmy, że budowa dworca miała zakończyć się do 28 lutego zeszłego roku. Terminy otwarcia Fabrycznego kilka razy zmieniano. Pierwszy raz z powodu soczewki wodnej w pobliżu ul. Niciarnianej. Soczewka spowodowała komplikacje na styku dwóch inwestycji: budowy dworca Łódź Fabryczna i przebudowy układu peronów na stacji Łódź Widzew. Kolejne przesunięcie terminu było spowodowane problemami z wywłaszczeniem działki, która należała do firmy Enkev. Miasto oferowało firmie znaczne kwoty za całą działkę, ale były one zbyt małe, jak na oczekiwania Enkev. Sprawa zakończyła się tym, że Enkev przeprowadził się, a wywłaszczono tylko pasek terenu, gdzie powstaje Nowotargowa. Reszta działki nadal należy do Enkev.

Nowe Centrum Łodzi. Sprzedali najdroższą działkę w mieście

Fakt, że miasto nie przekazało wykonawcy tej działki spowodował, że nie można było prowadzić tam inwestycji. Dlatego wykonawca wystąpił z roszczeniami do miasta. Oczekuje też pieniędzy od kolei. Wykonawca złożył w sądzie roszczenia w łącznej wysokości 89,3 mln zł. Sąd nakazał przeprowadzenie mediacji, które mają zakończyć się do końca października. Na razie negocjacje zatrzymały się na kwocie 54 mln zł, z czego Łódź i kolej mają partycypować po połowie. Zgodnie z umową zawartą w 2011 roku miasto i kolej miały zapłacić 1,76 mld zł, z czego Łódź powinna zapłacić 460 mln zł, zaś kolej 1,3 mld zł. Inwestycję dofinansowała Unia Europejska. Łódź dostała 252 mln zł, a kolej otrzymała prawie 1 mld zł.

Co z tunelem średnicowym

Unijne dofinansowanie budowy dworca zostało uzależnione od kolejnej dużej inwestycji, czyli tunelu średnicowego. Ma on połączyć dworzec Łódź Fabryczna z Łodzią Kaliską i Łodzią Żabieńcem. Dzięki temu pociągi będą mogły błyskawicznie przejechać pod miastem, a nie jeździć pół godziny koleją obwodową przez Łódź Chojny.

Budowa tunelu średnicowego ma rozpocząć się w 2018 roku. Jej zakończenie zaplanowano na 2022 rok, czyli przed wystawą Expo 2022, o którą stara się Łódź. Przetarg, który wyłoni projektanta i wykonawcę tunelu ma być rozpisany jeszcze w tym roku. Szacowany koszt inwestycji to 2 mld zł.

W tunelu zostaną zbudowane dwie podziemne stacje: Łódź Centrum (u zbiegu Zielonej, Kościuszki i Zachodniej) i Łódź Manufaktura (od strony ul. Karskiego). Gdyby nie powstał podziemny dworzec Łódź Fabryczna, nie byłoby szans na budowę tunelu.